„Wszystkie języki pochodzące z łaciny tworzą słowo „współczucie” z przedrostka współ- ( com-) i ze słowa, które wyraża mękę (com-passion). Inne języki, na przykład czeski, polski, niemiecki, szwedzki rzeczownik o podobnym znaczeniu tworzą z takiego samego przedrostka, ale ze słowa czucie (po czesku:sou-cit, po polsku współ-czucie , po niemiecku: Mit-gefühl , po szwedzku: med-känsla).W językach pochodzących z łaciny słowo współczucie(compassion )oznacza:nie możemy przyglądać się z chłodnym sercem cierpieniu innych, albo: czujemy związek z tym, kto cierpi. W innym słowie o podobnym znaczeniu, pitié (po angielsku pity , po włosku pietà itd.) pobrzmiewa nawet jakiś rodzaj wyższości w stosunku do tego, który cierpi. Avoir de la pitié pour une femme oznacza, że jesteśmy w lepszej sytuacji niż kobieta, że schylamy się ku niej, zniżamy. To jest powód, dla którego compassion albo pitié wzbudza nieufność; wydaje się, że oznacza gorsze,drugorzędne uczucia, które nie mają nic wspólnego z miłością.
Kochać kogoś z litości to znaczy nie kochać go naprawdę. W językach, które tworzą słowo „współczucie” nie z korzenia cierpienie ( passio ), ale z rzeczownika uczucie, używa się go w podobnym znaczeniu, ale nie można przecież powiedzieć, że oznacza drugorzędne,złe uczucie. Tajemna siła jego etymologii opromienia słowo innym światłem i nadaje mu szersze znaczenie:współczuć to znaczy przeżywać wraz z innym jego nieszczęścia, ale również wszelkie inne uczucia: radość,lęk. szczęście, ból. To współczucie (w sensie soucit, Mitgefühl, medkänsla ) oznacza więc maksymalna zdolność uczuciowej wyobraźni, sztukę uczuciowej telepatii: jest to w hierarchii uczuć uczucie najwyższe”
Milan Kundera w " Nieznośnej lekkości bytu"
Zawsze lubiłam te rozważania Kundery .Trochę tak , jakby chciał przedstawić świat za pomocą słówek, myślał, że tak można :„granice mojego języka wyznaczają granice mego świata”.Czy tak da się? Nie wiem. Można mieć świat z wyrazów- zabawa, gdy wyławiamy je ze znaczenia, szukając co nasze, gdy igramy z kontekstem.
Współczucie jako bycie z kimś współodczuwanie (empatia), jedność (identyczność ) odczuwania. Nie sztuka współczuć przyjacielowi . Sztuka współczuć osobie, za którą się nie przepada, zobaczyć w niej siebie -a raczej wiedzieć, że jest moim odbiciem, że widzę po swojemu... Sztuką wybaczyć sobie tak serio, gdzie wybaczenie płynie ze zrozumienia : ” Człowieku poznaj samego siebie”. Nie tam błąd -tylko błąd we mnie .Odrębność stateczka. Indywidualność "stateczka w powiązaniu", gdzie „człowiek nie jest samotną wyspą”. Sygnałem ostrzegawczym -chmara much z puszki Pandory. Lepiej bez nich czy z nimi? „Co mnie nie zabije- to mnie wzmocni” (?) i jak mawiał Leonard Cohen o chłopcach z U2: „nie zahartowani w ogniu” (dla uczciwości- pisał tak pod koniec lat osiemdziesiątych:)
Taki ogień i tak wisi nad głową .Test. Prywatny.
Prywatne lekcje- każdemu jego poletko i piekiełko .Każdemu co jego. Sztuką -akceptacja szczęścia bliźniego przy samo-poobijaniu, sztuką być wolnym ,niezależnym, spełnionym gdy się nie ma nic ,jak mawiała Mahalia Jackson: „łatwo być niezależnym gdy się ma pieniądze, niezależność gdy się nie ma nic to sprawdzian Pana”.
Pytanie : Co jeśli się na to nie zdobędę? Po co mi to ? Dlaczego trzeba ? Na co mi współ-czucie?
i jeszcze: „Kochać kogoś z litości to znaczy nie kochać go naprawdę.” Takie oczywiste. Swoją drogą łatwo jest jest mylić współczucie z litością, tymczasem kochasz -bo z różnych powodów chcesz ,gdzie miłość jest procesem, kompromisem .W miejsce litości - zauważenie człowieka- z wszystkim-więc finalnie- „To współczucie (...) oznacza więc maksymalna zdolność uczuciowej wyobraźni, sztukę uczuciowej telepatii: jest to w hierarchii uczuć uczucie najwyższe”.
Ostatnio u Kierdela przypomniałam film i tak mnie zainspirowało. Lubię erotykę u Kaufmana czemu dałam wyraz umieszczając kadry z adaptacji „Nieznośnej lekkości bytu” w tym filmiku ( w końcówce):)
Komentarze